Lichaamstemperatuur en wat het zegt over je gezondheid

Je lichaamstemperatuur biedt unieke inzichten in de interne werking van je lichaam. Zelfs kleine afwijkingen kunnen waardevolle aanwijzingen geven over hoe het met ons gaat. In deze blog duiken wij wat dieper in de wereld van lichaamstemperatuur.

‍

Lichaamstemperatuur bij de mens uitgelegd

Het klinkt zo simpel. Je lichaamstemperatuur is hoe warm het is in je lichaam, toch? In de meest geringe zin klopt dat. Het is de warmte die door je cellen wordt aangemaakt door metabole activiteiten. Voorbeelden van zulke activiteiten zijn het omzetten van voedsel in energie en het verwijderen van afvalstoffen uit het lichaam. Deze processen zijn de bouwstenen voor groei.

Natuurlijk kan het lichaam niet constant verwarmen. Daarom spelen de hersenen een belangrijke rol in het controleren van je lichaamstemperatuur. Die zorgt ervoor dat er een evenwicht is tussen warmteproductie en -afgifte. Zo wordt je niet te warm of te koud [1].

‍

Wat is een normale lichaamstemperatuur?

Voor een gemiddelde volwassenen ligt de lichaamstemperatuur rond de 37 graden. Gedurende de dag zijn kleine schommelingen tussen de 36,1 en 37,2 graden normaal. Je lichaamstemperatuur wordt beïnvloed door verschillende dingen waaronder je slaap, inspanning en de hormonale cyclus [2].

Als je je temperatuur meet is het ook belangrijk om te weten dat je verschillende metingen kan krijgen afhankelijk van waar je je temperatuur meet. Geen paniek dus als je temperatuur iets hoger of lager is dan verwacht!

• Orale meting: Het is normaal om een meting tussen 35,5 en 37,5 graden te krijgen.
• Anale meting: Dit is de medische standaard. Een gezonde meting ligt tussen de 36,6 en 38,0 graden.
• Temperatuur meten in het oor: Een meting kan tussen de 35,5 en 37,5 graden liggen [3].

‍

Temperatuurverschillen tussen man en vrouw

De temperatuur verschillen tussen de man en vrouw zijn niet groot maar toch interessant. Over het algemeen hebben vrouwen een iets hogere lichaamstemperatuur dan mannen. Eén reden hiervoor is de menstruatiecyclus. Tijdens de eisprong stijgt het lichaamstemperatuur van de vrouw. Daarnaast spelen andere kleine biologische verschillen zoals vetverdeling en metabolisme een rol in de kleine temperatuurvariaties [4].

Natuurlijk is elk persoon uniek. Dat betekent dat ieders temperatuur ook verschillend is. Blijf goed luisteren naar je lichaam en door aandacht te schenken aan je temperatuurverschillen krijg je een beter inzicht in jouw gezondheid. 

‍

Normale lichaamstemperatuur van een baby

De normale lichaamstemperatuur van een baby is iets hoger dan dat van een volwassenen, zo tussen de 36,5 en 37,5 graden. Voor een deel komt dit omdat de hersenen van een baby nog moeten leren hoe ze effectief temperatuur kunnen regelen. Vandaar dat baby’s ook gevoelig zijn voor omgevingstemperatuur [5]. 

Omdat baby’s gevoelig zijn voor veranderingen in lichaamstemperatuur is het belangrijk om hun temperatuur goed in de gaten te houden. Zo kan je onderkoeling en verhoging voor zijn. Cruciaal hierin is het gebruik van een geschikte thermometer en de juiste techniek voor het meten van temperatuur [6].

‍

Oorzaken van een laag lichaamstemperatuur

Als je een laag lichaamstemperatuur hebt, dan spreken we vaak van onderkoeling. Dit gebeurt als je lichaamstemperatuur onder de 35,0 graden valt. De meest voorkomende oorzaak van onderkoeling is een langdurige blootstelling aan een koude omgeving. Het is niet voor niets dat we winterjassen dragen. 

Natuurlijk is het weer - of jezelf te lang onderdompelen in een ijsbad - niet de enige reden dat je lichaamstemperatuur kan dalen. Mogelijk kan ziek zijn en ondervoeding en het gebruik van sommige medicijnen je temperatuur laten dalen [7]. 

Het drinken van alcohol kan ook je lichaamstemperatuur doen dalen. Hé? Maar na het drinken van alcohol voel je je toch juist warm? Klopt, maar dat is omdat je bloedvaten uitzetten waardoor er meer warmte naar je huid gaat. Via je huid raak je snel warmte kwijt waardoor je lichaamstemperatuur daalt [8]. 

‍

Wat kan je doen tegen een lage lichaamstemperatuur?

Onderkoeling is geen pretje dus om een laag lichaamstemperatuur tegen te gaan is het belangrijk dat je jezelf warm houdt. Daarvoor hoef je niet direct de verwarming torenhoog te zetten. Door lagen te dragen hou je je lichaamswarmte dichtbij. Ook kan je kiezen voor een kruik of een pittenzak die je in de magnetron warm kan maken. Zorg ook dat je genoeg water blijft drinken en ga lekker slapen.

Nog een manier om je lichaamstemperatuur te verhogen is om genoeg te eten en drinken. Omdat je lichaam warmte aanmaakt door die metabole processen, hebben je cellen energie nodig om warmte aan te kunnen maken. Als je ondervoed raakt, kan je lichaam ook geen eten omzetten in warmte [9]. 

‍

Oorzaken van een hoog lichaamstemperatuur

Met een hoge lichaamstemperatuur hebben wij allemaal wel mee te maken gehad. Van lichte verhoging tot koorts, het komt vaak voor. Maar er zijn ook andere redenen waarom je temperatuur omhoog gaat. Je kan bijvoorbeeld oververhit raken, uitdrogen of het kan een bijwerking zijn van bepaalde medicijnen. Ook na het krijgen van een vaccinatie zal je lichaamstemperatuur stijgen. 

‍

Lichaamstemperatuur bij koorts

De meest bekende oorzaak van een verhoging in je lichaamstemperatuur is het ziek zijn. Je lichaam heeft een natuurlijk afweersysteem. De bacteriën en infecties die je ziek maken kunnen de hogere temperaturen niet weerstaan. 

We spreken van verhoging als je lichaamstemperatuur stijgt boven het gemiddelde van 37,5 graden. Dit kan komen door een lichte infectie en soms ook door inspanning en warm weer. We spreken pas echt van koorts als je lichaamstemperatuur boven de 38 graden stijgt. Welk lichaamstemperatuur wordt dan echt gevaarlijk? Koorts boven de 40 graden brengt risico’s met zich mee, waaronder uitdroging [10]. Bij aanhoudende hoge koorts is het verstandig om medische hulp in te schakelen.

‍

Wat kan je doen tegen een hoge lichaamstemperatuur?

Er zijn een aantal dingen die je zelf kan doen om je temperatuur te verlagen. Het is vooral belangrijk om veel rust te nemen, goed te slapen, veel water te drinken en je kan ook koortsverlagende middelen nemen. Als je temperatuur te hoog is zonder dat het door ziekte komt, is het goed om je kleding aan te passen, uit de zon te gaan en ja, ik zeg het weer, om genoeg water te drinken. 

Het belangrijkste blijft om goed te luisteren naar je lichaam en in te grijpen wanneer je denkt dat er iets mis is.

‍

Schommelingen in lichaamstemperatuur

Je hebt al gelezen dat bepaalde schommelingen in lichaamstemperatuur normaal zijn. Door de dag heen kan je lichaam met één graden dalen of stijgen. Ook met inspanning en omgevingstemperatuur kunnen we warmer of koeler worden [11]. 

‍

Wat gebeurt er met je lichaamstemperatuur tijdens het slapen?

Er gebeurt heel veel als je slaapt. Een van die dingen is dat je lichaamstemperatuur met 1 a 2 graden daalt. Door je circadiaans ritme begint je lichaam al twee uur voordat je gaat slapen met afkoelen. Een koeler lichaamstemperatuur stimuleert je REM-slaap en helpt met je geheugen [12].  

Voor een goede slaap is het voor je lichaam dus belangrijk dat je slaapkamer aan de koelere kant is. Zo kan je lichaam zichzelf beter op temperatuur houden. Het is dan ook geen wonder dat we vaak slechter slapen in hartje zomer.

‍

Temperatuurschommelingen en ovulatie

Tijdens de menstruatiecyclus is er vaak een subtiele stijging van 0,2 tot 0,5 graden in je lichaamstemperatuur. Dit gebeurt tijdens ovulatie en komt mede door het hormoon progesteron. Deze neemt namelijk toe na de eisprong. Ook al is het een subtiel verschil, het is waar te nemen. Sommige vrouwen meten daarom ook hun lichaamstemperatuur om hun ovulatie te volgen en te zien wanneer hun vruchtbare dagen zijn [13]. 

Omdat je lichaamstemperatuur natuurlijk schommelt is het belangrijk dat als je temperatuur gebruikt als aanvulling op anticonceptie, dat je niet blindelings de metingen volgt. Blijf ook andere maatregelen nemen als je niet zwanger wil worden.

‍

Wat gebeurt er met je lichaamstemperatuur bij opvliegers?

Veel vrouwen krijgen tijdens de menopauze opvliegers. Ineens kan je een intens gevoel van warmte ervaren, gaan zweten en een rode huid krijgen. Dit komt omdat je hormoonspiegels gaan schommelen. Dit heeft weer invloed op de hersenen die een verkeerd signaal geven aan je lichaam dat het te warm is. Je hartslag verhoogt en je bloedvaten zetten uit zodat je lichaam van deze hitte af kan [14].

Opvliegers zijn heel normaal, maar wel onprettig. Om ze tegen te gaan kan je een temperatuur dagboek bijhouden en alcohol vermijden [15]. 

‍

Kan je lichaamstemperatuur ontregeld raken?

Schommelingen in je lichaamstemperatuur zijn heel normaal. Toch kan je lichaamstemperatuur ontregeld raken. Een hormonale disbalans, bepaalde medicijnen, ziektes, uitdroging en extreme temperaturen kunnen er allemaal voor zorgen dat je lichaamstemperatuur te ver omhoog of omlaag schiet. 

Dit kan je voor zijn door goed naar je lichaam te luisteren, genoeg water te drinken, je dagelijkse vitamines te nemen en door je te kleden naar het weer. Een gezonde lichaamstemperatuur begint bij jezelf. 

‍