Oorzaken van onbedoeld gewichtsverlies

Onbedoeld gewichtsverlies.. er zijn mensen die daar dolgelukkig van zouden worden. Toch kan het in alle eerlijkheid natuurlijk ook wel een punt van zorg zijn. Als je geen dieet volgt om bewust af te vallen, maar je wel gewicht verliest, dan kan dit zeker iets zijn waar je van wakker kan liggen. Voor veel mensen is onbedoeld gewichtsverlies niet iets om een gat van in de lucht te springen. 

Maak jij je zorgen omdat de cijfers op de weegschaal omlaag blijven gaan zonder dat je daar je best voor doet? Onbedoeld gewichtsverlies kan soms een raadsel zijn en soms een teken van iets groters. Laten we samen eens in de mogelijke oorzaken van onbedoeld gewichtsverlies duiken. Wij vertellen je niet alleen meer over de oorzaken, maar ook over hoe je jouw gewicht het best kunt bijhouden én wat je kunt doen tegen onbedoeld gewichtsverlies.

Hoeveel gewichtsverlies is gezond?

Laten we eerst even vaststellen wat normaal is. Gewichtsverlies is natuurlijk de bedoeling als je hier je best voor doet, bijvoorbeeld door (extra) te sporten en gezonder te eten, of door een dieet te volgen. Toch is het ook dan niet de bedoeling dat je meerdere kilo’s per week verliest. Dit kan gebeuren bij bijvoorbeeld het volgen van zogenaamde crashdiëten. Veel gewicht verliezen in korte tijd is onverantwoord, en dus niet gezond voor je [1]. 

Wat is dan wel normaal, verantwoord en gezond? Gezond afvallen doe je meestal ongeveer met een halve kilo tot een kilo per week [2]. Verlies je meer dan dat, zeker als dit gebeurt zonder dat je je dieet of bewegingspatroon hebt veranderd, dan is het tijd om even stil te staan bij de mogelijke oorzaken.

Het is goed om je er bewust van te blijven dat schommelingen in je gewicht normaal zijn, zolang deze niet extreem zijn. Voor veel vrouwen geldt bijvoorbeeld dat zij vlak voor de menstruatie wat zwaarder wegen dan gewoonlijk. Vaak zien zij dat dit extra beetje gewicht weer verdwenen is na de menstruatieperiode [3]. Dit is natuurlijk maar een voorbeeld. De belangrijkste boodschap is wel dat je vooral moet kijken naar de weegresultaten over langere periode, zodat je ook beter kunt zien welke ‘trends’ hierin normaal zijn, en welke mogelijk niet. Het geeft je een duidelijker beeld van wat er met je lichaam gebeurt.

Zo kun je je gewicht het beste bijhouden

Regelmaat is heel belangrijk in het bijhouden van je gewicht [4]. We zijn niet allemaal even consistent in het wegen. Er zijn mensen die zich eigenlijk nooit wegen, maar gewoon eens op de weegschaal gaan staan omdat iemand toevallig heeft gevraagd of ze afgevallen zijn. Het ‘even checken’ moment. Andere mensen wegen wel regelmatig, maar niet op vaste momenten. 

Om je gewicht goed bij te houden is het verstandig om je wél vast te houden aanvaste momenten. Dit helpt je om een goed beeld te creëren over langere periode. Weeg jezelf dus op een vast moment, bij voorkeur 's ochtends na je toiletbezoek en voordat je ontbijt [5]. Dit geeft je de meest betrouwbare resultaten. Houd je gewicht bij in een app of notitieboekje en let op trends in plaats van dagelijkse schommelingen.

Een goede balans tussen dieet en beweging

Een gezonde levensstijl is een evenwicht tussen wat je eet en hoeveel je beweegt. Als je meer calorieën verbrandt dan je binnenkrijgt, val je af. Klinkt simpel, toch? Maar als je onbedoeld gewicht verliest, kan het zijn dat dit evenwicht verstoord is zonder dat je het beseft. We hebben allemaal wel eens perioden waarin we wat minder eten of zelfs maaltijden overslaan. 

Denk bijvoorbeeld aan perioden waarin je veel stress ervaart of waarin je je veel zorgen maakt. Vaak heeft dit een negatieve invloed op ons eetpatroon. Krijg je ineens een stuk minder calorieën binnen, maar blijf je wel in dezelfde mate bewegen? Dan val je af. Het is altijd belangrijk om een gezond en verantwoord evenwicht te behouden tussen je voeding en je beweging. 

Een goede balans tussen dieet en beweging is heel belangrijk, en toch hebben we hier vaak een verkeerd beeld van [2]. Dit heeft vaak te maken met ‘vergeten’ calorieën. We kijken bijvoorbeeld alleen naar wat we eten gedurende de dag, maar we vergeten dat wat we drinken ook invloed heeft op het totaal als het gaat om de calorie-inname. Wil je zorgen voor een goede balans tussen dieet en beweging? Reken dan écht alles mee. 

Hoe voorkom je een jojo effect?

Het jojo effect is wanneer je gewicht steeds fluctueert, meestal als resultaat van extreme diëten [6]. Niets is vervelender dan te maken krijgen met dit effect, zeker als je hard je best doet om op een gezond gewicht te komen en hier ook op te blijven. Je hebt ontzettend je best gedaan om die 5 kilo kwijt te raken. Het is gelukt en je stopt met je dieet. Een maandje later zit niet alleen die 5 kilo er weer aan, maar is er nog een beetje meer bij gekomen. Het typische gedrag van het jojo effect. De sleutel om dit te voorkomen is een duurzame levensstijl. Geen snelle fixes of crashdiëten, maar een gebalanceerd dieet en consistent bewegingspatroon. 

Afvallen over langere periode is altijd beter dan snel afvallen in een zo kort mogelijke tijd. Maak permanente aanpassingen in je eet- en beweegpatronen, zodat je zorgt voor een duurzaam resultaat. Zeker als je echt graag af wilt vallen, dan kan het heel verleidelijk zijn om te geloven in diëten die jou beloven dat je minimaal 10 kilo in de maand afvalt.

Bedenk je dat deze dieetvormen niet verantwoord zijn en dat het risico heel groot is dat die kilo’s er al snel weer aan komen, plus vaak nog een beetje extra voorde moeite. Voorkom dit door voor jezelf een nieuwe levensstijl te ontwikkelen,waarbij je zorgt voor gezond en regelmatig eten, én voor voldoende beweging [7]. Daar kun je je makkelijk aan houden en het zorgt er voor dat je op de lange termijn blijvend gewicht verliest, dus zonder dat vervelende jojo effect.

Veel voorkomende oorzaken van onbedoeld gewichtsverlies

Onbedoeld gewichtsverlies kan een punt van zorg zijn. Je doet niet je best om af te vallen, je volgt geen dieet, je sport niet of niet méér dan gewoonlijk. Eigenlijk leef je gewoon je leven zoals je altijd doet, en toch val je af. Hoe komt dit? Er zijn heel wat mogelijke oorzaken voor onbedoeld gewichtsverlies. Denk bijvoorbeeld aan stress, neerslachtigheid of ziek zijn.

Sommige medicijnen kunnen ook gewichtsverlies als bijeffect hebben. Soms is het iets simpels als niet genoeg eten of meer bewegen zonder het te beseffen. Het is goed om voor jezelf eens na te gaan of je een logische verklaring kunt vinden in je dagelijkse doen en laten. Heb je oorzaken zoals stress, neerslachtigheid, meer bewegen of minder eten weg kunnen strepen? Dan kan het een goed idee zijn om eens een bezoek te brengen aan je huisarts. 

Wanneer is gewichtsverlies zorgelijk?

Voordat je de huisarts belt voor een afspraak, is het wel goed om te kijken of je gewichtsverlies echt zorgelijk is. Voor veel mensen geldt namelijk dat af en toe wat afvallen zonder aanwijsbare reden heel normaal is. Het gaat in de basis dan ook niet direct om het onbedoelde gewichtsverlies, maar vooral om hoeveel gewichtsverlies er ontstaat. Je hoeft je huisarts niet te bellen als je ineens een kilo lichter bent, bijvoorbeeld, maar wanneer is gewichtsverlies wél zorgelijk? 

Als je meer dan 5% van je lichaamsgewicht verliest in een maand, of 10% in 6 maanden, is het tijd om aan de bel te trekken. Ook als je gewichtsverlies gepaard gaat met andere symptomen zoals vermoeidheid, koorts, pijn of veranderingen in je toiletgewoonten, moet je dit serieus nemen [8]. Weet je niet zeker of jouw gewichtsverlies zorgelijk is? Vraag dan gewoon eerst even een kort telefonisch consult aan bij je huisarts. Je kunt de situatie dan voorleggen en de huisarts laten bepalen of het verstandig is om aanvullend onderzoek naar het gewichtsverlies te doen.

Wat kun je het beste doen aan ongewenst gewichtsverlies?

Je hebt te maken met onbedoeld en ongewenst gewichtsverlies. Je maakt je zorgen, misschien wel omdat je vrij veel gewicht verliest zonder dat je hier zelf een aanwijsbare reden voor kunt vinden. Wat doe je dan? De eerste stap is dan zeker het contact opnemen met je huisarts. Het is belangrijk om de onderliggende oorzaak van je gewichtsverlies te achterhalen [9]. Daarnaast, probeer een voedingsdagboek bij te houden om te zorgen dat je genoeg eet, en overweeg om een diëtist of voedingsdeskundige te raadplegen.

Bedenk je ook dat je het gewichtsverlies kunt aanmoedigen door je zorgen te maken over het ongewenste gewichtsverlies. Zorgen kunnen immers ook leiden tot gewichtsverlies. Pak je rust, ontspan en probeer de zorgen los te laten. Mediteren kan een goed idee zijn om je rust terug te vinden en tot jezelf te komen. 

Je kunt eigenlijk meerdere dingen doen aan ongewenst gewichtsverlies, afhankelijk van de specifieke oorzaak. Het kan daarom zeker goed zijn om eerst eens een bezoek te brengen aan de huisarts. Andere dingen die je kunt doen zijn: voedzaam eten, het eten van kleine frequente maaltijden, het nuttigen van energie- en eiwitrijke snacks, actief blijven en stress beheren. 

Conclusie

Onbedoeld gewichtsverlies kan een teken zijn van iets simpels of iets serieus. Soms kun je er zelf wel de vinger op leggen, bijvoorbeeld wanneer je in een periode van veel zorgen, van neerslachtigheid of stress zit. Als je mentaal niet helemaal lekker in je vel zit, dan heeft dit al snel een effect op je lichaam. Gewichtsverlies kan dan vrij makkelijk ontstaan. Toch is het ook belangrijk om niet zomaar alles af te doen met ‘het zal wel weer goed komen’. Het belangrijkste is om alert te zijn op wat je lichaam je vertelt en actie te ondernemen als jedenkt dat er iets niet klopt. Onthoud dat je gezondheid het belangrijkste is. Dus wees lief voor jezelf, luister naar je lichaam, en schakel hulp in als je dat nodig hebt. Samen sta je sterk tegen de mysterieuze verdwijntruc van die kilo's!